Այն նման է քաղաք հուշարձանի, որտեղ ամեն մի կառույց մի յուրահատուկ պատմություն ունի: Ամեն տարի Վենետիկ են այցելում ավելի քան 18 մլն մարդ, իսկ ամեն օրյա հաշվարկով՝ 50 հազար: Փորձագետների կարծիքով, մինչև 2030 թ. Վենետիկը հնարավոր է դառնա քաղաք-ուրվական, ուր զբոսաշրջիկները կայցելեն միայն առավոտյան և կգնան երեկոյան:

Վենետիկի Սաս Զուլիան թաղամասի Հայկական փողոցում է գտնվում 1434թ.հիմնադրված հայկական Սուրբ Խաչ եկեղեցին։ 1740 թվականից եկեղեցում պաշտամունք են կատարում Մխիթարյան հայրերը։ Սուրբ Խաչը Իտալիայում միակ միջնադարյան եկեղեցին Է, որ գործում Է մինչ օրս։ Սուրբ պատարագները մատուցվում են միայն հայկական ծեսով՝ յուրաքանչյուր ամսվա վերջին կիրակի օրը, ժամը 10:30-ին։ Տեղեկացնենք նաև, որ Եկեղեցին բաց Է միայն կիրակի օրերը։

1850 թվականից Վենետիկի ամենագեղեցիկ, Tiepolo–ի ու Louis Dorigny-ի որմնանկարներով հարուստ Պալացցո Զենոբիո (Palazzo Zenobio) պալատում է գտնվում Մուրադ-Ռաֆայելյան վարժարանը, որը Մխիթարյան միաբանության կողմից հիմնադրված, մեծ հեղինակություն վայելող, հայագիտության հանճար հսկայական աշխատանք կատարած կրթօջախներից է։ Բազում հայորդիներ դաստիարակվել են այստեղ «Հայրենիքի և Աստծո փառքի համար»։

Այստեղ են սովորել նաև հայ մեծ բանաստեղծ Դանիել Վարուժանը, դերասան Վահրամ Փափազյանը, երաժիշտ Գուրգեն Ալեմշահը և շատ ու շատ ուրիշ մեծանուն հայ մտավորականներ։ Ուշագրավ է պալատի «հայելիների սրահը», որտեղ նկարահանվել են համաշխարհային համբավ վայելող ֆիլմեր։

Վենետիկում հայոց աշխարհի խորհրդանիշ է համարվում Սուրբ Ղազար կղզին, որտեղ 1717 թվականից գտնվում է հայկական Մխիթարյան միաբանությունը, որի հիմնադիրն է Մխիթար Սեբաստացին։ Միաբանությունը Եվրոպայի սրտում գտնվող Հայաստանի մի մաս է, որը դարեր ի վեր ծավալել է գիտամշակութային և կրոնադաստիարակչական գործունեություն։ 1773-ից միաբանությունից առանձնացել էր մի թև և հաստատվել Վիեննայում, իսկ ահա 2000 թվականին միաբանությունները միավորվել են։

Մխիթար Աեբաստացին դեմ է եղել Հայ Կաթողիկե համայնքի՝ Հայ Առաքելական Եկեղեցուց անջատ գոյությանը, նա ծավալել է գիտակրթական գործունեություն, շարունակել է պահպանել Հայ Առաքելական Եկեղեցու ավանդույթները։ Մխիթարյան միաբանությունն աշխարհում միակ կաթոլիկ համայնքն է, որը երբեք լատինացված չի եղել։ Մխիթարյանների արարողությունները երբեք չեն եղել լատինածես և չեն կատարվել լատիներենով, այլ միմիայն հայերենով՝ համաձայն Հայ ԱռաքելականԵկեղեցու ծիսակարգի։ Թեև Մխիթարյանները որպես Եկեղեցու գլուխ ճանաչում են Հռոմի պապին և որևէ կախվածության չանեն Հայ Առաքելական եկեղեցուց և Սուրբ Ւջմիածնից, սակայն թե ժամասացությունը, թե պատարագն իրականացվում են այնպես, ինչպես դա արվում Է Հայ Առաքելական Եկեղեցում։

Ի դեպ, երթ 1810թ. Նապոլեոն Բոնապարտը գրավել Է Վենետիկը, հատուկ հրամանագրով Վենետիկի Մխիթարյան միաբանաթյանը ճանաչելէ որպես գիտական գործունեություն ծավալող ակադեմիական հաստատություն, իսկ կայսերական հատուկ հրովարտակով միաբանությունը հռչակվել է անձեռնմխելի։

Մխիթարյան միաբանության թանգարանային գանձերը համամարդկային արժեք են ներկայացնում և ներառում են մոտ 5000 ձեռագիր մատյան, 150000 կտոր գիրք, Մարտիրոս Սարյանի, Փարաջանովի, Այվազովսկու, հայ և օտարերկրյա աշխարհահռչակ նկարիչների գործերի անկրկնելի հավաքածուներ, եգիպտական քուրմ Նեմանխետամոնի մումիան և շատ այլ տարբեր գանձեր։

Աղբյուր`  Diners Club ամսագիր