Ով չի տեսել Արարատյան դաշտի աշունը, ոչինչ չի տեսել:

Նա գալիս է դանդաղ, խոհուն և կարմիր քայլերով։

Լեռների կատարից իջած թեթև զովը իջնում է ամառվա թողած ճերմակ հրդեհների վրա, մաղում է օդը, ալքիմիկոսի իր աշխատանոցում թանկագին և զարմանալի մետաղների բաղադրություններ ձուլում, հողի վրա լույսեր ման ածում, ծառերի մեջ մոմեր վառում և հորինում է դեղին և մեծղի այնպիսի նվագներ, որոնց մասին կարելի չէ պատմել, որովհետև նրանք գալիս են կյանքի և մահվան սահմաններից հեռու անհայտ վայրերից:

Երկրագնդի ուրիշ վայրերում աշունը օրհասական ամառվա վերջին և անուժ ցնցումն է, հուսալքված մեկնում և հեկեկացող տերևաթափ: Հայաստանում, ընդհակառակը, նա ընդհանուր և լուսավոր այլափոխության երկար արարողություն է:

Ով չի տեսել Արարատյան դաշտը աշնանը, չի կարող երևակայել ի´նչ խոր հոգեկանության, ի´նչ վերացման, ի´նչ ներուժ խաղաղության կարող է հրավիրել բնությունը:

Ձյունագագաթ լեռները գրկող ոսկյա վարսերով, սարսռուն, համատարած անդորրություն: Դեղին բոցերով այրվող կաղամախիների շարքեր: Ծանրացած մրգաստաններ, պսպղուն պարտեզներ, պղնձի հետ հալված հորիզոն և խորացած, ճառագայթող, հստակ երկինք:

Ամեն ինչ խորասուզվում է, մտածում, բոցկլտում:

Աղբյուր՝  Կոստան Զարյան «Նավը լեռան վրա»

Մարտիրոս Սարյան, Արարատյան դաշտավայր

Հատվածը` «Արարատյան դաշտի աղջիկը» գեղարվեստական ֆիլմից․ 1949 թ․