Հատված Տոլստոյի «Ո՞րն է ուսուցչի հիմնական անելիքը» հոդվածից:

Տոլստոյը այս ոչ մեծ հոդվածը գրել է 1909թ. սեպտեմբերի 14-ին, երբ նախապատրաստվում էր ուսուցիչների հետ հանդիպմանը: Հոդվածում Տոլստոյը մատչելի կերպով ներկայացնում է հոգևորի և բարոյականի ուսուցման սեփական  փորձը: Գրողը պատմում է այն մասին, թե ինչպես է Յասնոյե Պոլյանում երեխաներին ներկայացրել քրիստոնեական պատվիրանները: Նա մասնավորապես խոսել է այն դժվարությունների մասին, որն ունեցել է բացատրելիս՝ ինչ ասել է սիրել Աստծոն, մերձավորին ու բոլոր մարդկանց: Տոլստոյը հասանելի կերպով ուսուցիչներին խորհուրդներ է տվել՝ ինչպես ներկայացնել Քրիստոսի պատվիրանները:

Առաջինը՝ սերն է առ Աստված և դեպ մերձավոր:

Տոլստոյը խորհուրդ է տալիս միշտ հիշել Աստծուն և նրա պատվիրանները,  հաճախակի աղոթել: Աղոթել ոչ միայն առավոտյան և երեկոյան, այլ նաև այն ժամանակ, երբ խնդիրներ են առաջանում կամ անհրաժեշտ է լինում դիմակայել որևէ դժվարության:

Երկրորդ խորհուրդ

Չկռվել, չհայհոյել, չմեղադրել ու վատ բառեր չասել մարդկանց:

Երրորդ խորհուրդ

Չտանջել, այլ կարեկցել իրենից թույլ մարդկանց ու կենդանիներին:

Չորրորդ խորհուրդ

Չխեղդել հիշողությունն ու միտքը ծխախոտի, գինու, օղու մեջ, որովհետև խիղճը՝  հոգու ձայնը, խեղդվում է դրանց օգտագործումից:

Հինգերորդ խորհուրդը ամոթի մասին է: Աղջիկների հետ ունեցած հարաբերություններում թույլ չտալ անել այն, ինչն ամոթ է:

Գրողը բացահայտել է նաև հոգևորի մասին իր պատկերացումները: Հոգևոր զարգացում հնարավոր է ինքնամաքրվելով և հաղթահարելով այն խոչընդոտները, որոնք խանգարում են հոգևոր կյանքի կայացմանը:

Այսպիսով, ըստ Տոլստոյի, ուսուցչի հիմնական անելիքը երեխաներին քրիստոնեական արժեքներ փոխանցելն է, իսկ գլխավոր խորհուրդը՝  ապրելն է Աստվածահաճո կյանքով, այսինքն՝ սիրո մեջ:

Աղբյուրը՝  «Свободное воспитание» (1909, № 3)

Ռուսերենից փոխադրությունը՝  Նունե Մովսիսյանի

Կարող եք ծանոթանալ նաև՝  Տոլստոյի մանկավարժական հայացքները

Հ.Գ. Շնորհակալություն Արամազդ Ղալամքարյանին՝  հոդվածին հանդիպեցնելու համար: