«Կատարեցե՛ք այս Իմ հիշատակի համար» (Ղուկաս 22:19)

Համառոտ բացատրություն

Ըստ Սուրբ Հովհան Ոսկեբերան հայրապետի՝ Սուրբ Պատարագի ժամանակ երկինքը բացվում է և հրեշտակներն իջնում են: «Երկինքը երկրի վրա». այսպես են քրիստոնյաներն ըմբռնում Սուրբ Պատարագի խորհուրդը: Պատարագով ողջ եկեղեցին դառնում է երկինք երկրի վրա և դրախտ՝  կենաց ծառի պտուղներով:

Հին Կտակարանում Սբ. Պատարագ բառը նշանակել է ընծա, զոհ և ողջակեզ. «Եբեր` Կայեն ի պտղոյ երկրին պատարագ Աստուծոյ» (Ծննդոց 4:3): Եվ որպես զոհ. «Զամենայն ընտիրս պատարագաց ձերոց զոր ուխտեցէք Աստուծոյ ձերում» (Բ Օրենք 12:11), կամ «Յիշեսցէ Տեր զամենայն պատարագս քո» (Սաղմոս 19: 4):

Սուրբ Պատարագը քրիստոնեական գլխավոր աստվածպաշտական արարողությունն է, որը խորհրդանշում է Հիսուս Քրիստոսի զոհաբերությունը։ Այն հաստատել է հենց Քրիստոսը, երբ վերնատանը՝ Վերջին ընթրիքի ժամանակ, հացը բաշխեց Իր 12 առաքյալներին՝ ասելով. «Առե՛ք, կերե՛ք, սա Իմ մարմինն է», և գինու բաժակը բարձրացնելով՝ ասաց. «Խմե՛ք սրանից ամենքդ. սա Նոր ուխտի Իմ արյունն է, որ թափվում է շատերի մեղքերի թողության համար. սա արեք Իմ հիշատակի համար»։

Հայոց եկեղեցիներում այժմ Պատարագի արարողության ավանդական երկու տարբերակներ են կատարվում, որոնցից մեկի երաժշտությունը մշակել ու բազմաձայնել է Մակար Եկմալյանը, մյուսինը՝ Կոմիտաս Վարդապետը։

Պատարագի արարողության գիրքը կոչվում է Պատարագամատույց կամ Խորհրդատետր: Պատարագամատույցը Հայաստան է բերել Ս. Գրիգոր Լուսավորիչը՝ Կեսարիայից։ Ժամանակի ընթացքում այդ Պատարագամատույցը մշակվել է հայ եկեղեցու հայրերի կողմից և այսօր էլ օգտագործվում է մեր եկեղեցում: Հայաստանյայց եկեղեցում Պատարագը  մատուցվում է գրաբարով։

Պատարագի բովանդակություն

Պատարագը բովանդակում է Հիսուսի մարդեղության ողջ խորհուրդը, կյանքի դրվագները՝ Ծնունդից մինչև Համբարձում և Հոգեգալուստ, որոնք արտացոլվում են խորհրդապաշտական գործողություններով՝ Աստվածաշնչյան ընթերցումներով, սաղմոսների և շարականների կատարմամբ, խրատներով, քարոզներով ու աղոթքներով։

Ս. Պատարագի արարողությունը, ըստ հայոց Պատարագամատույցի, բաղկացած է չորս հիմնական մասերից.

• Պատրաստություն, որի նպատակն է սրբագործել խորհրդակատար քահանային և հավատացյալ ժողովրդին՝ պատրաստ լինելու Ս. Պատարագի արարողությանը։ Խորհրդանշում է Քրիստոսի մարդեղությունը։
• Երախայից կամ ճաշու պատարագ։ Խորհրդանշում է Քրիստոսի գործունեությունը։
• Հավատացելոց կամ Սրբեցելոց պատարագ։ Խորհրդանշում է Վերջին ընթրիքը և Ավագ Շաբաթը։
• Վերջին օրհնություն և Արձակում։ Խորհրդանշում է Համբարձումն ու Սուրբ Հոգու գալուստը։

Պատարագի ժամանակ կատարվում է Հաղորդություն՝ հավատացյալները ճաշակում են Հիսուս Քրիստոսի մարմինն ու արյունը խորհրդանշող սրբազան հաց և գինի։ Սբ. Հաղորդության խորհուրդը քավություն է մեղքերից և հաշտություն Աստծո հետ: Հաղորդությամբ Մարդու մեջ վերանորոգվում է խաթարված Աստվածային պատկերը: Ամեն անգամ Սբ. Պատարագի խորհրդով Աստված դարձյալ ներկա է մեր մեջ՝ «լի շնորհով և ճշմարտությամբ» (Հովհաննես 1:14):

Աղբյուր՝ vem.am, qahana.am, surbzoravor.am,hy.wikipedia.org,  

Կարող եք ծանոթանալ նաև՝  Պատարագամատույց

Խոսրով Անձևացի «Սուրբ Պատարագի մեկնություն»

Մեր պատարագը․ մեկնություններ

Ինչպես նաև՝  «Սուրբ Պատարագ» կայքէջ. արխիվ