Եվ մնացել է առաջին անգամ
Աշխարհում տեսած իմ աղբյուրն այն ջինջ,
Որից զրնգուն ու անապական
Եվ որից պայծառ չտեսա ոչինչ։

Եվ մնացել է լուսեղեն մի ամպ,
Եվ մնացել է այնպիսի մի ձյուն,
Որ իր բարությամբ ու արդարությամբ
Նման էր այնպես մանկության աստծուն։

Առաջին անգամ աշխարհում տեսած
Իմ առավոտն է այնտեղ մնացել,
Երկինք ու բարդի, ճառագայթ ու լաց,
Իմ հողի հոտն է այնտեղ մնացել…

Այնտեղ

Կապույտն այնտեղ՝ կապույտ մի դող,
Աղբյուրները՝ պատարագ,
Բարդիները լույս պաղատող
Սրբի ձեռքեր են բարակ:

Շողը այնտեղ դիպչում ցողին,
Աստղ է ծնում ու ասուպ,
Աղբյուրները ամբողջովին
Լույս են, լույսի արտասուք…

Հեռուն այնտեղ այնքան մոտիկ,
Մոտիկն այնքան է հեռու,
Որ թե գնաս ոտաբոբիկ,
Պիտի հալվես լույսերում:

Պիտի թվա, թե աշխարհում
Չկա մահվան շունչը ցուրտ,
Կա լույսի հետ խառնվելու
Պարզ ու պայծառ մի խորհուրդ…

Ծունկի եկ, ծունկի….

Ծննդավայրս… Ծունկի եկ, ծունկի
Եվ գնա դանդաղ, և գնա բոբիկ,
Երեկոն, նման կապույտ արցունքի,
Թառել է ձորի քարեղեն կոպին:

Մի զարմանալի, պարզ ու տաք մի երգ

Երբ վերջին անգամ աչքերս փակվեն այս աշխարհի դեմ,
Ու երբ ճակատիս թրթռա շունչը ուրիշ մի հովի,
Իմ կոպերի տակ մի վերջին անգամ կփռվի, գիտեմ,
Մի արևավոր, հեռավոր հովիտ:

Կխշշա խաղաղ ոսկե մի գետակ ու բարդի մի զով,
Կթախծի լռին կտուրն արևոտ տունն իմ հայրական,
Հեռու մի հովիտ, ուր կարոտներիս արահետներով
Քայլեցի անվերջ, չհասա սակայն…

«Անխորագիր» վիպակ-էսսե (հատված)

— Ձեր պարտեզին յասամանները նշանավոր էին Արաբկիրի մեջ, — պատմում էր ինձ մի տարեց արաբկիրցի, — երբ գարուն կուգար, ձեր պարտեզը ոտքեն գլուխ կապույտ կկտրեր։ Յասամանը ձեր պարտեզին պատերն ի վար կթափվեր։ Հիշիմը, Երմոնյա տատիկդ դուռը կայնած անցոր-դարձողին փունջ-փունջ յասաման կու բաժներ …
Եվ հավանաբար, երբ շարժվել է մեր քարավանը, ու հավանաբար, երբ բնազդաբար մի վերջին անգամ շրջվել եմ նայելու իմ ծննդավայրին, այդ կապույտներն են մնացել կոպերիս տակ …
Ու հետո, Նոր Արաբկիրում, որ իմ մանկության տարիներին դեռ անջուր էր եւ այդ պատճառով գորշ, սկսել եմ բանաստեղծություններ գրել, այն հեռավոր կապույտները եկել ու տանտիրոջ իրավունքով մտել են իմ առաջին տողերի մեջ … Հիշում եմ, երբ տասներորդ դասարանն ավարտեցի ու այդ առիթով բանաստեղծություն գրեցի, մեջն այսպիսի տողեր կային.
Ու հիմա կապույտ-կապույտ տխրությամբ
Քեզ հրաժեշտ եմ տալիս իմ դպրոց …
Չէ, շատ-շատ էր «կապույտն» իմ պատանեկան բանաստեղծությունների մեջ, այնքան, որ երբ Կարմիր բանակում էի ծառայում, Գեւորգ Էմինն իր առաջին գիրքն ինձ այսպիսի մակագրությամբ էր ուղարկել. «Կապույտ բանաստեղծին և կարմիր բանակայինին» … Կապույտը` կապույտ էի, բայց թե ինչքան էի կարմիր` չգիտեմ …
Հետո, հասուն տարիքում էլ այդ «կապույտը» անպակաս եղավ իմ տողերից, ու դրա երեսից շատ թուքումուր կերա քննադատներից` էլ սիմվոլիզմի ազդեցություն (ժամանակին համարյա մահացու մեղք էր դա), էլ վերացականություն (ոչ պակաս մահացու մեղք էր նաեւ սա), էլ անկումայնություն (իսկ սա արդեն մահացու էր ու մահացու) …
Բայց ի՞նչ կարող էի անել։ Ո՞վ է ասել. մենք ամենքս մեր մանկությունից ենք գալիս։ Դե, ես էլ իմ մանկությունից այդ «կապույտն» էի բերել …

Չբերեի՞ … թողնեի այնտե՞ղ …

Վահագն Դավթյան