Մխիթարյան Միաբանությանն անդամակցելը կատարվում է երդման արարողությամբ, որը վանական ավանդության համաձայն կոչվում է Ուխտադրություն. նորընծա վանականը կատարում է չորս ուխտ՝ կուսակրոնության, աղքատության, հնազանդության և առաքելության: Այս ուխտերից առաջին երեքը հատուկ են վանական բոլոր հաստատություններին, մինչ չորրորդ ուխտը բնորոշ է միայն Մխիթարյան Միաբանությանը:»

Մխիթար Սեբաստացին իր անձնական օրինակով և հոգու պայծառությամբ եղել և մնում է քրիստոնեկան կյանքի չափանիշ, խոնարհության և իմաստության խորհրդանիշ։ «Խոնարհ սիրտով քեզի կը նուիրեմ, ո՜վ Հայ Ժողովուրդ, իմ երկար տարիներու աշխատանքիս պտուղը, իբր սիրոյ ձօն: Սրտանց կը տենչամ իմ վաստակս քեզի պարգևել և բոլոր անոնց՝ որ պայմաններուդ մէջ կը գտնուին. որովհետև ինչ որ իմս է՝ անիկա քեզի կը պատկանի, և ինչ որ քուկդ է՝ անիկա իմս ալ է: Անոր համար՝ ինծի պարծանք է քեզի ծառայել, մանաւանդ թէ ասիկա լրումն է իմ և իմիններուս պաշտօնին»:

Հոգևոր տարածքներ կան, որոնք հարկ է, որ անձեռնմխելի լինեն ցանկացած ոտնձգությունից, ցանկացած միջամտությունից, ցանկացած նպատակադրումներից: Այս ամենը քաջ գիտակցում էր Մխիթար Սեբաստացին: Աբբահոր համար, անկախ ամեն բանից, անկախ իր նկատմամբ ունեցած կղերական հետադիմության վերաբերմունքից, այդպիսի հոգևոր տարածք էր Հայաստանն ու հայ առաքելական եկեղեցին: Դա էր պատճառը, որ Մխիթար Սեբաստացին՝ կաթոլիկ եկեղեցու աբբահայրը, արգելել էր իր հետնորդներին Հայոց աշխարհում կաթոլիկություն քարոզելը, քաջ գիտակցելով, որ Հայաստանը հայ առաքելական եկեղեցու հոգևոր տարածքն է:

Քարոզներում նա շարունակ եղբայրության ու խաղաղության կոչ է արել, մերժել կրոնական երկպառակությունը հայոց մեջ, իր հրատարակած գրքերի տիտղոսաթերթերի վրա միշտ նշել տվյալ ժամանակի Ամենայն հայոց կաթողիկոսի անունը, կտրականապես դեմ եղել կաթոլիկ հայերի առանձին կաթողիկոսություն ունենալուն:

Խորհրդանշական է, որ Մխիթար Սեբաստացին դասասենյակ էր մտնում մի ձեռքին Աստվածաշունչ, մյուսում Հայկազյան բառարան, աշակերտներին ասելով՝ «դուք այս երկու թևերով պիտի թևածեք»: «Նա, որ չափազանց ներողամիտ էր անձին դէմ եղած հակառակութեանց և թշնամանաց, չէր կրնար հանդուրժէր Աստուծոյ կամ կրօնքին դէմ եղած անարգանաց, ինչպէս նաեւ միաբանութեան հասուցած բարոյական կամ նիւթական վնասուց»:

Մխիթար Սեբաստացու կենսագիրը` Ստեփանոս Ագոնցը վկայում է. «Խոհեմութիւնը, որ մարդկային գործերուն աչքը կը համարուի, միշտ և ամէն տեղ փայլեցավ Մխիթարայ վրայ: Խորագէտ էր՝  այլ ոչ խորամանկ, պարզ և անկեղծ, այլ ոչ անզգոյշ ու անգաղտանապահ. կիրթ և ազնիւ՝  բայց ոչ մարդահաճոյ կամ կեղծաւոր, բարեսէր և բարեմիտ, այլ որ բնաւ նուաստախոհ և ծառայամիտ: Անդուլ և անխոնջ բարի գործերու մէջ, անընկճելի՝  ծանր դեպքերուն, արի և հնարագէտ՝ դժուարութեանց առջևւ, յաջողութեանց և ձախողութեանց մէջ՝ միակերպ, աննկուն, անայլայլակ, համբերող ցավու և տառապանաց մէջ: Տրտմական բաներու մէջ՝ անվրդով, հակառակութեանց մէջ՝ անդրդուելի, կարեւոր և մեծամեծ իրաց ձեռնամուխ, ոչ անձին փառաց կամ շահուն համար, այլ առ հարկի և հասարակաց օգտին համար միայն»:

Ինձ միշտ ապշեցրել է Մխիթար Սեբաստացու գիտական անգերազանցելի միտքը, նրա մարդկային բարձրագույն որակները, իմացական կարողությունները, առաջնորդին հատուկ կազմակերպչական ջիղը, հավատարմությունը Աստուծո խոսքին: 

«Բայց առաքելություն ասելով, այստեղ չենք հասկանում միայն սեղմ, անձուկ իմաստով, զուտ կրոնական ըմբռնումով. հոգևորը այդ առաքելության արմատն է, բայց նրա երկու գլխավոր ճյուղերն են գիտությունը և կրթությունը, ինչպես երևում է նրանց գործունեության պատկերից. Մխիթարն ու Մխիթարյանները միշտ իրարից անբաժան են նկատել եկեղեցին և դպրոցը։