Հե՜յ, ջա՜ն, մենք էլ ըզգույշ անցնենք, ո՜վ իմանա, թե հիմի
Էն սիրուհու բի՞բն ենք կոխում, թե հուր լեզուն Խայամի։ Հովհաննես Թումանյան

Օմար Խայամ-պարսիկ գիտնական, մաթեմատիկոս, փիլիսոփա, աստղագետ, բժիշկ և բանաստեղծ։ Գրել է նաև երկեր մեխանիկայի, աշխարհագրության և երաժշտության վերաբերյալ։ Սակայն Խայամը լայն հանրությանը հայտնի է առաջին հերթին իր քառյակներով՝ «ռուբայիներով»։ Խայամը, որ միայն այդ ժանրում է ստեղծագործել, հասցրել է այն իր զարգացման գագաթնակետին և մտել համաշխարհային գրականության մեջ որպես քառյակի անգերազանցելի վարպետ։ Խայամը նաև նախորդների համեմատ նոր և ճշգրիտ տոմարի հեղինակ է, որն Իրանում օգտագործվում է առ այսօր:

Օմար Խայամը`  բժիշկ, աստղագետ, փիլիսոփա

Օմար Խայամը 8 տարեկանում գիտեր Ղուրանը, 12 տարեկանում Նիշապուրի մեդրեսեի (մահմեդական ուսումնական հաստատություն) աշակերտ էր: Փայլուն ավարտել է մահմեդական իրավունքի և բժշկության դասընթացը, ստացել հեքիմի (բժշկի) մասնագիտություն: Ուսումնասիրել է հայտնի Սաբիթ իբն Կուրի և հույն մաթեմատիկոսների ու աստղագետների աշխատությունները: Հրավիրվել է Սանջարների պետության մայրաքաղաք Սպահան՝ Մելիք-շահ I սուլթանի արքունիք: Դառնալով սուլթանի խորհրդականներից՝ եղել է նաև Մերվ քաղաքի աստղադիտարանի աստղագետը: Խայամը կազմել է «Մելիքշահյան աստղագիտական աղյուսակը», որտեղ ներառել է տեսանելի աստղերի ցուցակը: Փիլիսոփայության մեջ հետևելով Արիստոտելին և Իբն Սինային՝ մատերիալիզմի դիրքերից է մեկնել իրերն ու նրանց բնույթը: «Ոսկուց և արծաթից բաղկացած մարմնում նրանց քանակը որոշելու մասին» աշխատության մեջ քննել է Արքիմեդի հայտնի դասական խնդրի լուծումը: 1092 թ-ին՝ իր հովանավորների՝ շահի ու վեզիրի մահից հետո, մեղադրվելով անաստվածության և այլախոհության համար, բանաստեղծն ստիպված հեռացել է Սպահանից: